TÜİK Raporu: İmalat Sanayisinde Düşük Teknoloji Hakimiyetine Dikkat!
2024 yılına ait Sanayi ve Hizmet İstatistikleri'ne göre Türkiye’de aktif girişim sayısı 3,9 milyonu geçerken, istihdamda en yüksek pay %39,2 ile hizmet sektörüne ait. Ticaret sektörü ise %45,8 ile ciroda lider konumda. İmalat sanayi üretim değeri 21,9 trilyon TL’ye ulaştı. Küçük işletmeler istihdamda öne çıkarken, büyük işletmeler ciroda dikkati çekiyor. İmalatta düşük teknoloji oranı devam ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Avrupa İş İstatistikleri (EBS) yönetmeliği çerçevesinde güncellediği “Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri, 2024” başlıklı raporunun geçici bulgularını yayınladı. Rapor verilerine göre, 2023 yılında Türkiye genelinde faal girişim sayısı 3 milyon 942 bin 781’e ulaşırken, toplam ciro 91,7 trilyon TL olarak kaydedildi. Girişimlerin ve istihdamın en yoğun olduğu alan hizmet sektörü iken, ticaret sektörü toplam cironun yaklaşık yarısını oluşturdu.
HİZMET SEKTÖRÜ LİDER POZİSYONDA
TÜİK’in yaptığı sınıflandırmaya göre hizmet sektörü; ulaştırma, konaklama, bilgi ve iletişim, gayrimenkul, mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler gibi birçok alt sektörü kapsıyor. Bu geniş alan yapısıyla, 2024 yılında Türkiye’deki aktif girişimlerin %44,4’ü bu sektörde faaliyet gösteriyor. İstihdamda da benzer bir durum göze çarpıyor; Türkiye genelindeki 19 milyon 789 bin kişilik istihdamın %39,2'si hizmet sektöründe yer aldı. Sanayi üretiminin istihdamdaki payı ise %27,2 olarak belirlendi.
CİRODA TİCARET ÖNE ÇIKIYOR
Rapora göre 2024 yılındaki toplam ciro 91 trilyon 653 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu tutarın %45,8’i ticaret sektöründen elde edilirken, sanayinin katkısı %30,2 ve hizmetlerin payı ise %16,9 düzeyinde kaldı. İmalat sanayi, 21,9 trilyon TL ile Türkiye genelindeki en yüksek üretimi gerçekleştiren alan oldu. Ticaret 6,8 trilyon TL, inşaat 5,9 trilyon TL ve ulaştırma ile depolama ise yaklaşık 5 trilyon TL’lik üretim değeriyle dikkat çeken diğer sektörler arasında yer aldı.
MİKRO İŞLETMELER İSTİHDAMDA ÖNE ÇIKIYOR
İşletmelerin büyüklük gruplarına dair yapılan incelemede, 1-9 çalışanı olan küçük ölçekli işletmeler, toplam istihdamın %36’sını karşılayarak ülkemizde en yaygın istihdam yönteminin küçük ölçekli girişimlerden sağlandığını gösterdi. Bununla birlikte, toplam cironun %35,1’ini 250 ve üzeri çalışanı bulunan büyük işletmeler elde etti.
İMALATTA DÜŞÜK TEKNOLOJİ İVME KAZANIYOR
TÜİK’in teknoloji düzeyi sınıflandırmasına göre, imalat sanayisinde faaliyet gösteren işletmelerin %54,7’sinin düşük teknoloji alanlarında yer aldığı belirlendi. Bu işletmeler, imalat sanayisindeki istihdamın %48,5’ini ve toplam cironun %35,9’unu oluşturuyor. Bu durum, katma değeri yüksek üretim yapısına yönelik geçişin hâlâ sınırlı kaldığını göstermektedir.
MAL VE HİZMET SATIN ALIMI 80 TRİLYON TL'YE YAKLAŞTI
Raporun dikkat çekici bir diğer bulgusu, Türkiye’deki mal ve hizmetlerin toplam satın alma tutarı oldu. 2024 yılında işletmelerin gerçekleştirdiği toplam satın alma harcaması 79 trilyon 836 milyar TL olarak tespit edildi. Aynı yıl içinde toplam üretim değeri ise 53 trilyon 157 milyar TL olarak ölçüldü.
